Coronamaatregelen en sociale ongelijkheid in het amateurvoetbal
Een etnografie van twee voetbalverenigingen
Samenvatting
De coronamaatregelen hebben hele verschillende gevolgen gehad voor twee amateurvoetbalverenigingen in dezelfde middelgrote stad. Bijvoorbeeld voor hun financiële situatie, overeenstemming vinden over de omgang met de maatregelen en de binding van leden.
Deze verschillen zijn niet nieuw, maar tijdens corona wel zichtbaarder en groter geworden. Dat blijkt uit etnografisch onderzoek van het Mulier Instituut, de Radboud Universiteit en de USBO.
Het ging om deze twee verenigingen (met fictieve namen):
- ‘FC Excelsior’ heeft vooral witte leden uit de hogere middenklasse en ligt in een wijk met gemiddeld hoge inkomens. Deze club heeft ‘zelfs stappen vooruit’ gezet tijdens corona.
- ‘SVOC’ is een etnisch diverse vereniging in een wijk waar de gemiddelde inkomens laag zijn. Hier heerste het gevoel net uit ‘een diepe winterslaap’ te ontwaken toen de strenge coronamaatregelen stapsgewijs werden versoepeld.
Contributiekorting pakt verschillend uit
Het onderzoek laat zien hoe verschillende thema’s op elkaar inwerken. Zo heeft de contributiekorting die beide clubs hun leden konden aanbieden (onbedoeld) de financiële verschillen vergroot. Bij FC Excelsior gaven alle leden het geld weer aan de club. Hiermee hebben vrijwilligers het sportcomplex opgeknapt. De leden van SVOC maakten allemaal zelf gebruik van de korting. Dit begreep het bestuur goed.
Verschillend samenspel van omgang met maatregelen en ledenbinding
Bij FC Excelsior bleven vrijwilligers tijdens de pandemie betrokken bij de club. Daarbij gingen ze soms soepel met de regels om. Zo bleef er voor de jeugd, in afstemming met de ouders, veel sportaanbod. Bijvoorbeeld in het park toen dat bij de vereniging niet mocht.
Bij SVOC vonden leden het lastig om samen om te gaan met de steeds veranderende maatregelen. Zowel om de regels te volgen als om elkaar beperkingen op te leggen. Daardoor waren er minder (sport)activiteiten dan leden hadden gehoopt.
Inzetten op verkleinen van verschillen
Dit rapport laat zien dat het belangrijk is oog te hebben voor meer ‘kwetsbare’ verenigingen. Bijvoorbeeld door hulp te bieden om de onderlinge ledenbinding te versterken. Dit kan een taak zijn van een buurtsportcoach of clubkadercoach.
Om verschillen tussen verenigingen tegen te gaan zijn ongelijke (financiële) steunmaatregelen nodig. Duidelijke communicatie over maatregelen bij een nieuwe crisissituatie en praktische hulp voor een vertaalslag naar de vereniging dragen daaraan bij.
Etnografisch onderzoek bij twee verenigingen
De centrale vraag van dit onderzoek was wat coronamaatregelen voor de clubs betekenden en hoe betrokkenen daarmee omgingen. Dat illustreren de onderzoekers in detail via etnografisch onderzoek. Vanaf 10 januari 2022 werd stapsgewijs een lockdown opgeheven. Vlak daarna heeft een onderzoeker drie maanden lang bij twee amateurvoetbalverenigingen geobserveerd, meegedaan en met veel leden gesproken.
De analyse en rapportage komt voor uit een samenwerking van Mirjam Stuij, Gijs Gooren, Martijn Koster en Kathrine van den Bogert; allen met verschillende relevante expertises. Het onderzoek is mede mogelijk gemaakt door ZonMw.
Literatuurverwijzing: Stuij, M., Gooren, G., Koster, M., & Bogert, K. van den (2023). Coronamaatregelen en sociale ongelijkheid in het amateurvoetbal: een etnografie van twee voetbalverenigingen. Utrecht: Mulier Instituut.