Ons-kent-ons-mentaliteit viert hoogtij
Mechanismen van sociale in- en uitsluiting in het technisch topkader van sportorganisaties
Samenvatting
Technische topkaders van sportorganisaties zijn niet erg sociaal divers. Dat komt vooral door een ‘ons-kent-ons’-mentaliteit: organisaties kiezen nieuwe kaderleden vaak uit hun bestaande netwerk. Onderzoek van het Mulier Instituut brengt dat aan het licht.
Onder technisch topkader verstaan de onderzoekers technisch directeuren, technisch managers en coaches en trainers op topsportniveau.
Netwerk van mannen
Meestal bekleden mannen zonder migratieachtergrond en beperking functies in het topkader. Zij vormen een netwerk waaruit sportorganisaties putten voor nieuwe kaderleden. Sportorganisaties kijken nauwelijks buiten dat netwerk.
Door deze ons-kent-ons-mentaliteit maken vrouwen en mensen met een migratieachtergrond of beperking nauwelijks kans op functies in topkaders. Sportorganisaties vinden sollicitatieprocedures vaak overbodig. Soms hebben ze die procedures wel, maar staat vooraf al vast wie de functie krijgt.
Voorkeur voor topsportverleden
Een dominant beeld is dat (succesvolle) topsporters geschikter zijn voor functies in het topkader. Mensen zonder ervaring in topsport(succes) vallen daardoor vaak buiten de boot.
(Onbewuste) discriminatie
Ook discriminatie zit diversiteit in topkaders in de weg. Door stereotypering worden vrouwen en mensen met migratieachtergrond of beperking vaak (onbewust) als minder geschikt gezien voor kaderfuncties.
Experimenteren met quota
Quota zijn een van de maatregelen die diversiteit kunnen bevorderen. Het draagvlak daarvoor is beperkt onder sportbonden. Zij zijn bang dat ze dan minder goed hun eigen ‘koers kunnen varen.’ En dat de kwaliteit van het topkader omlaag gaat.
Toch adviseren de onderzoekers om binnen bonden te experimenteren met quota. Quota hebben een dwingend karakter. Juist dat is nodig om vastgeroeste gebruiken en opvattingen te doorbreken die samenhangen met de ons-kent-ons-mentaliteit.
Interviews
De onderzoekers interviewden dertien mensen met een hogere technische kaderfunctie bij sportbonden en sportorganisaties. Hun sociale achtergronden zijn divers. Acht van hen zijn man, van wie twee een migratieachtergrond hebben. Vijf zijn vrouw, van wie drie met een (niet-zichtbare) migratieachtergrond.
Literatuurverwijzing: Kwaasteniet, R. de, Cremers, R., & Elling, A. (2023). Ons-kent-ons-mentaliteit viert hoogtij: mechanismen van sociale in- en uitsluiting in het technisch topkader van sportorganisaties. Utrecht: Mulier Instituut.