Voldoende bevoegde leerkrachten voor bewegingsonderwijs in het primair onderwijs?
Samenvatting
Het docententekort is al enige tijd een groot probleem, maar ook uit de hoek van het bewegingsonderwijs in het primair onderwijs (po) lijkt in sommige regio’s een tekort aan bevoegde leerkrachten te ontstaan. Dat blijkt uit onderzoek van het Mulier Instituut en de KVLO.
Door dit tekort dreigt de vanaf augustus 2023 geldende wettelijke verplichting van minimaal twee lesuren bewegingsonderwijs per week bij sommige scholen onder druk te staan. Met onbevoegden voor de klas (verborgen tekort) kan ook de kwaliteit in het geding komen.
Tekort mogelijk niet tijdelijk; wel minder vacatures
De kans is aanwezig dat het tekort voor sommige scholen niet van tijdelijke aard is en gezocht moet worden naar andere oplossingsrichtingen. Het landelijke lerarentekort houdt namelijk aan, en het is spannend of de uitstroom van leerkrachten met een bevoegdheid voor bewegingsonderwijs voldoende is om de aan de stijgende vraag te voldoen.
Wel lijkt het aantal vacatures na de zomervakantie gehalveerd en zal de instroom van bevoegde leerkrachten naar het po mogelijk stijgen door o.a. de eerste lichting afgestudeerden van de combi-opleidingen ALO/pabo.
Aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden nodig
De meeste oplossingen die betrokkenen noemen hebben betrekking op de arbeidsvoorwaarden van de vakleerkracht bewegingsonderwijs in het po. Zo geven ze aan dat de baan niet aantrekkelijk is vanwege het salaris, de diversiteit aan cao’s en een onvolledig rooster. Dat het salaris tussen basis- en voortgezet onderwijs gelijk is getrokken, heeft het po aantrekkelijker gemaakt als werkgever.
Meer aandacht voor po nodig op de Academie voor Lichamelijke Opvoeding
Op de ALO’s kan meer aandacht voor het po komen. Zij vinden onder andere dat de aansluiting tussen de gevraagde competenties vanuit het werkveld en de lesinhoud van de ALO beter kan.
Verkorte trajecten of inzet andere groepen
Andere mogelijke oplossingen zijn:
- Pabo-afgestudeerden die de leergang bewegingsonderwijs hebben gevolgd, kunnen meer ingezet worden voor lessen bewegingsonderwijs. Op dit moment geeft maar één derde van deze groep bewegingsonderwijs.
- Er is een groep leerkrachten met een gymbevoegdheid die momenteel geen bewegingsonderwijs verzorgt, maar dat wel wil.
- Een aantal ALO’s verkent de mogelijkheid om mbo’ers (niveau 4, sport & bewegen) in deeltijd verkorte trajecten te laten volgen. Vooral in Zuidwest-Nederland, waar tekorten zijn.
- Wellicht kunnen de 1.200 buurtsportcoaches die momenteel zelfstandig bewegingsonderwijs geven in het po, meer worden ingezet (naar schatting 200-300 fte).
Onderzoek onder diverse stakeholders
Deze resultaten zijn gebaseerd op vragenlijsten onder 584 KVLO-leden, 101 KVLO-studentleden, 9 vakgroepcoördinatoren van regionale sportservicebureaus en 25 schooldirecteuren. Daarnaast zijn interviews afgenomen met zes ALO-opleiders van alle ALO’s in Nederland. Deze data zijn aangevuld met literatuuronderzoek. Het veldwerk is met name in het voorjaar van 2022 uitgevoerd.
Literatuurverwijzing: Vrieswijk, S., Bronkhorst, A., Komen, A., & Lucassen, J.M.H. (2022). Voldoende bevoegde leerkrachten voor bewegingsonderwijs in het primair onderwijs?. Utrecht: Mulier Instituut.