Monitoring Nationaal Sportakkoord

Het Mulier Instituut monitort de voortgang van het Nationaal Sportakkoord.

Sportakkoord I & Sportakkoord II

Sinds 2018 kent Nederland een Nationaal Sportakkoord waarin verschillende partijen ambities voor de sport hebben vastgelegd. Het eerste Sportakkoord ‘Sport verenigt Nederland’ liep van eind 2018 tot en met eind 2022. Het tweede Sportakkoord ‘Sport versterkt’ loopt van begin 2023 tot en met eind 2026. Sportakkoord II bouwt voort op de ervaringen die zijn opgedaan met Sportakkoord I.

Sportakkoord II: Sport versterkt

Sportakkoord II ‘Sport Versterkt’ is sinds begin 2023 van kracht en loopt tot eind 2026. In dit akkoord staat het versterken van de sport in Nederland door samenwerking tussen strategische partners centraal. De strategische partners bestaan uit het ministerie van VWS, VSG/VNG, NOC*NSF en POS.

POS is hierbij een nieuwe partij, de andere partners waren ook betrokken bij het vorige Sportakkoord. Deze partners werken samen met andere actoren op verschillende niveaus: sportbonden, gemeenten, sportkoepels en vele andere maatschappelijke partijen.

Brede SPUK

Gemeenten kunnen subsidie aanvragen voor de uitvoering van hun lokale sportakkoord. Deze subsidie is onderdeel van de Brede SPUK, waar vanaf 2023 ook de Brede Regeling Combinatiefunctie (BRC) deel van uitmaakt. Andere onderdelen van deze regeling zijn: cultuurparticipatie, gezondheidsbevordering en het versterken van de sociale basis. Hiermee wordt beoogd dat er lokaal meer samenhang ontstaat tussen deze verschillende beleidsterreinen.

Om die samenhang te bevorderen moeten gemeenten ook een coördinator Sport en preventie aanstellen. Naast de coördinatie van de uitvoering van het lokale sportakkoord heeft deze functionaris tot taak verbinding te maken tussen sport- en beweegstimulering en preventie.

Ambities

Een stevig fundament voor de sport staat in het Sportakkoord II centraal. De voorwaarden om te kunnen sporten en daar plezier aan te beleven, moeten beter. Dat gaat over de mensen, organisaties, cultuur en materiële voorzieningen in de sport.

Een belangrijk punt de komende jaren is investeren in kwalitatief sterke sportaanbieders die toegankelijk en veilig voor iedereen zijn. Ook is een groter bereik belangrijk. Daarmee wordt bedoeld dat meer mensen zich aangesproken en uitgenodigd voelen te gaan sporten en sport te beleven. Bijvoorbeeld door drempels te verlagen, mensen te prikkelen en meer succesverhalen te delen.

Daarnaast wordt er gewerkt aan meer betekenis van sport. Betekenis gaat over de waarde van sport voor de maatschappij: energie, plezier en zingeving in het dagelijks leven door en van de sport zelf, maar ook een bijdrage aan het tegengaan van eenzaamheid en kansenongelijkheid, of juist het bevorderen van gezondheid.

Thema’s

In het Sportakkoord staan zes thema’s centraal:

Inclusie en diversiteit (voorheen: Inclusief sporten en bewegen)
Sociaal veilige sport (voorheen: Positieve sportcultuur)
Vitale sportaanbieders (voorheen: Vitale sport- en beweegaanbieders)
Vaardig in bewegen
Ruimte voor sport en bewegen (voorheen: Duurzame sportinfrastructuur)
Maatschappelijke waarde van topsport (voorheen: Topsport die inspireert)

Monitoring Sportakkoord II

Het Mulier Instituut monitort de voortgang en opbrengsten van Sportakkoord II. Daarvoor gebruiken we de methode Outcome Mapping. Dat is een methode voor lerend beleid waarbij de gedragsveranderingen van groepen en mensen die worden beïnvloed door het beleid centraal staan.

We formuleren zogenaamde ‘veranderopgaven’: veranderingen bij intermediaire partners, zoals gemeenten, sportaanbieders, bonden en buurtsportcoaches die nodig zijn om aan de opgaven van het Sportakkoord bij te kunnen dragen. Of en in welke mate deze veranderingen optreden volgen we aan de hand van ‘voortgangsindicatoren’. Vanaf 2024 volgen we deze veranderingen bij een twintigtal gemeenten aan de hand van de voortgangsindicatoren.

Zie het Monitorplan Sportakkoord II voor een uitleg over deze methode en de wijze waarop we deze toepassen. In het plan staat ook beschreven welke gegevens wij verder verzamelen om de ontwikkelingen van het Sportakkoord te volgen. We gebruiken daar onder meer vragenlijsten en focusgroepgesprekken voor. Ook maken we gebruik van bestaande monitorinstrumenten.

Vanaf 2024 rapporteren we tweemaal per jaar over de voortgang van het Sportakkoord II: in het voorjaar (mei) een hoofdzakelijk cijfermatige update en in het najaar (november) inzichten uit de lokaal opgehaalde informatie bij gemeenten over de veranderopgaven.

De volgende rapportages zijn inmiddels verschenen:

Opgaven Sportakkoord II per thema

Inclusie en diversiteit	Sociaal veilige sport	Vitale sportaanbieders	Vaardig in bewegen	Ruimte voor sport en bewegen	Maatschappelijke waarde van topsport
Vergroting financiële toegankelijkheid	Meer waarborgen voor sociaal veilige sport (basiseisen)	Hogere kwaliteit van mensen in de sector	Meer aandacht voor beweging bij de jongste jeugd	Verduurzaming sportinfrastructuur	Meer aandacht voor maatschappelijk verantwoorde prestaties
Vergroting sociale toegankelijkheid	Meer aandacht voor en bespreekbaar maken van veilige sport (normering)	Versterking van de uitvoeringskracht	Betere kansen voor kinderen om sporten en bewegen te ontdekken	Meer kosteneffectieve en maatschappelijk verantwoorde exploitatie van sportaccommodaties	Behoud en verrijking waardevolle topsportprestaties
Vergroting praktische toegankelijkheid	Versterking van de keten voor sociale veiligheid (signalen)	Effectievere clubondersteuning aan sportaanbieders	Meer inzet op motorische ontwikkeling en veelzijdig bewegen bij kinderen	Betere spreiding en bereikbaarheid van sportinfrastructuur	Betere benutting van het platform topsport voor bijdrage aan maatschappelijke doelen
Effectievere toeleiding van inactieve mensen naar sport	Extra ondersteunende infrastructuur rondom sociale veiligheid (versterking)	Lokaal betere match tussen vraag en aanbod	Verhogen sportdeelname en verlagen sportuitval bij jongeren	Verdere versterking beweegvriendelijke omgeving	Vergroten zichtbaarheid en bereik van topsport
				Efficiënter ruimtegebruik van sportinfrastructuur

Opgaven Sportakkoord II per thema

Sportakkoord I: Sport verenigt Nederland

Het Mulier Instituut monitorde ook Sportakkoord I. We brachten daarover acht voortgangsrapportages uit:

Monitoring Sportakkoord: start lokale akkoorden (juni 2019).
Monitor Sportakkoord ‘Sport verenigt Nederland’. Voortgangsrapportage november 2019 (november 2019).
Monitor Sportakkoord ‘Sport verenigt Nederland’. Voortgangsrapportage juni 2020 (juni 2020).
Monitor Sportakkoord ‘Sport verenigt Nederland’. Van akkoord naar uitvoering (november 2020).
Monitor Sportakkoord ‘Sport verenigt Nederland’. De zes pijlers gepeild (juni 2021).
Voortgang uitvoering lokale sportakkoorden (november 2021).
Monitor Sportakkoord ‘Sport verenigt Nederland. De oogst van het sportakkoord (juni 2022).
Voortgang uitvoering lokale sportakkoorden: een goede basis voor vervolg (november 2022).