BRC-functionarissen: spinnen-in-het-web, verbinders en bouwers van sterke clubs

28 november 2024

Er zijn bijna 6.000 functionarissen actief vanuit de BRC (Brede Regeling Combinatiefuncties), samen goed voor 3.212 fte. Dit is iets minder dan in 2022. 43 procent van de BRC-functionarissen is buurtsportcoach en 14 procent cultuurcoach. De overige 42 procent is combinatiefunctionaris onderwijs, beweegcoach, clubontwikkelaar of coördinator sport en preventie. Dat blijkt uit de Monitor Brede Regeling Combinatiefuncties 2023.

In 2023 namen alle 342 gemeenten deel aan de BRC. Bij één gemeente was, zo blijkt uit de Monitor Brede Regeling Combinatiefuncties 2023,de vacature voor de functionaris nog niet ingevuld. Om een beeld te krijgen van hoe de beschikbare middelen lokaal worden ingezet en wat de resultaten daarvan zijn, bevraagt het Mulier Instituut de gemeenten jaarlijks.

Daarnaast hebben de onderzoekers nu verdiepende rapporten op het profiel buurtsportcoach en het profiel clubontwikkelaar uitgebracht (de andere profielen volgen komende jaren). Ook is het verloop van de afbouw van de inzet van vakleerkrachten bewegingsonderwijs vanuit de BRC onderzocht. Tot slot is gekeken naar de inzet van het nieuwe profiel ‘coördinator sport en preventie’.

Domeinen  

Uit de Monitor Brede Regeling Combinatiefuncties 2023 blijkt dat in bijna alle gemeenten de BRC-functionarissen sport en/of cultuur verbinden met het primair onderwijs en met sportaanbieders (beide 99%). Ook leggen de functionarissen in de meeste gemeenten een verbinding met welzijn (95%), gezondheidszorg (93%) en de buurt (90%). Er zijn, zo tonen de onderzoekers aan, wel duidelijke verschillen per profiel. 

Doelgroepen 

BRC-functionarissen worden in veel gemeenten ingezet voor kinderen (93%), jongeren (81%), ouderen (80%), mensen met een achterstand in sport- en beweegdeelname (79%), mensen met een beperking (77%) en/of mensen met overgewicht (75%). Maar ook op veel verschillende andere doelgroepen. Daarbij zien we grote verschillen tussen de profielen. Combinatiefunctionarissen onderwijs richten zich bijvoorbeeld bijna alleen op kinderen en jongeren. 

De buurtsportcoach: spin-in-het-web

In totaal zijn er vanuit de BRC 2.230 buurtsportcoaches. Zij helpen zoveel mogelijk mensen om een leven lang (inclusief) te sporten en bewegen. Het verdiepende onderzoek naar de functie buursportcoach laat zien dat zij als een spin-in-het-web worden gezien. Ze brengen lokale verbindingen tot stand en bouwen die uit. Vergeleken met andere BRC-functionarissen richten zij zich specifiek op veel verschillende doelgroepen en hebben zij veel netwerkpartners uit verschillende domeinen.

De clubontwikkelaar: een sterke club 

De bijna vierhonderd clubontwikkelaars die vanuit de BRC werken in 158 gemeenten, helpen sportaanbieders (vaak verenigingen) te versterken, en daarmee een vitale sportsector te creëren en behouden waarvan alle Nederlanders gebruik kunnen maken. De drie profielen die onder de clubontwikkelaar vallen (clubkadercoach, verenigingsmanager en sportparkmanager), doen dit allemaal op hun eigen manier. In vergelijking met andere BRC-functionarissen legden de clubontwikkelaars in relatief weinig gemeenten de verbinding met andere sectoren. Zij zijn meer intern gericht zijn op een sportclub. 

Afbouwen uren vakleerkracht bewegingsonderwijs vanuit de BRC

Scholen hebben de afgelopen jaren gymdocenten kunnen inzetten vanuit de BRC, maar vanaf 2027 mag dit niet meer. Veel gemeenten zijn al begonnen met afbouwen: waar in 2022 55 procent van de gemeenten gymdocenten inzette vanuit de BRC, is dat in 2023 nog 41 procent.  

Het gevolg hiervan lijkt per gemeente te verschillen. De gymles zelf lijkt niet onder druk te staan. Maar andere taken (zoals het organiseren van pauzesporten, bewegend leren of verbinding leggen met sportverenigingen) staan in sommige gemeenten wel onder druk. Als dit taken zijn die nu de gymdocent gefinancierd vanuit de BRC oppakt, is daar in de nieuwe structuur soms geen prioriteit en/of geld meer voor. 

Coördinator sport en preventie: verbinder van sport, gezondheid, preventie en sociale basis

De coördinator sport en preventie heeft als belangrijkste taak om sport te verbinden aan bredere ambities op het vlak van gezondheid, preventie en sociale basis. Ze zetten zich voornamelijk in voor een gezonde leefstijl (79%) en vitaal ouder worden (71%). Belemmeringen in het uitvoeren van hun werk zijn de beperkte capaciteit en andere doelen en prioriteiten van sportverenigingen,  waardoor samenwerken voor gezondheid, preventie en sociale basis lastig is.

Monitor

Sinds 2019 monitort het Mulier Instituut de BRC, met steun van het ministerie van VWS. De resultaten van de onderstaande rapporten zijn gebaseerd op een vragenlijst onder alle deelnemende gemeenten, gesprekken met functionarissen, werkgevers en beleidsmedewerkers, en vragenlijsten in panels met functionarissen, werkgevers en beleidsmedewerkers.  

Zes rapporten

Lees de volledige informatie in de rapporten: 

• Monitor Brede Regeling Combinatiefuncties 2023 
• De Buurtsportcoach – Profiel van de Brede Regeling Combinatiefuncties 
• De Clubontwikkelaar – Profiel van de Brede Regeling Combinatiefuncties 
• Vakleerkrachten bewegingsonderwijs – Afbouw van de inzet vanuit de Brede Regeling Combinatiefuncties
• De coördinator sport en preventie, over de ‘haal- en brengfunctie’ van sport naar andere beleidsvelden
• De BRC op de BES-eilanden